Çevresel Ürün Beyanı (EPD): Regülasyonlara Uyum ve Rekabet Avantajı İçin Kurumsal Yol Haritası

Yeşil mutabakat düzenlemeleri, karbon sıfır taahhütleri ve halka açık sürdürülebilirlik raporları; hepsi işletmelerin “ürün bazlı” çevresel veriler sunmasını zorunlu kılıyor. Çevresel Ürün Beyanı (Environmental Product Declaration, EPD) tam da bu ihtiyaçtan doğan, üçüncü taraf doğrulanmış, yaşam döngüsü temelli (LCA) bir belge. 2020’de Avrupa’daki EN 15804 uyumlu EPD sayısı 7 000 civarındayken 2024’te 23 000’i aştı; yıllık büyüme hızı %35 düzeyinde. Yalnızca International EPD System (IES) veritabanında geçerli EPD sayısı 2024 sonbaharında 10 000 eşiğini geçti. Bu hızlı artış, hem düzenleyici baskının hem de piyasa talebinin net bir göstergesi.

EPD Nedir?

EPD, ISO 14025 kapsamında tanımlanan Tip III çevresel deklarasyon formatıdır. ISO 14025, içeriği ve hazırlanma sürecini şu şekilde tanımlar: “Ürünlerin çevresel performansını niceliksel olarak ileten, üçüncü taraf doğrulanmış, karşılaştırılabilir beyan”.
Tip I (eco-label) vs. Tip II (öz-beyan) vs. Tip III (EPD)
Tip III deklarasyon; rakamsal LCA sonuçları verir, ISO/EN standartlarına dayanır ve bağımsız doğrulama gerektirir. Tip I etiketler (ör. EU Ecolabel) kriter tabanlıdır; Tip II etiketler ise üretici beyanına dayanır.

Standart & Mevzuat Çerçevesi

Çerçeve    Kapsam    Son Durum (2025)
ISO 14025    Tip III deklarasyon ilkeleri    Yeni revizyon taslağı ISO/DIS 14025 yayımlandı; standart “to be revised” statüsünde 
EN 15804:2012 + A2:2019    Yapı malzemeleri için PCR “çekirdek kuralları”    1 Temmuz 2022’den beri zorunlu; 2025 başında yenilenen Construction Products Regulation (CPR) ile ek beyan şartları getirildi 
ISO 21930    Küresel yapı sektörü uyum standardı    EN 15804+A2 ile bazı etki kategorilerinde uyumsuzluk oluştu; ISO revizyonu bekleniyor 
Ürün Kategori Kuralları (PCR)    Sektör-özel kurallar    Her EPD, geçerli bir PCR’a dayanmalı; 5 yılda bir güncelleme şart
AB kamu ihalelerinde (GPP) EN 15804 uyumlu EPD talebi yaygınlaşıyor; tüm AB-EEA kamu alıcıları bu standarda referans veriyor.

Küresel EPD Trendleri
•    2024 başında 23 000’den fazla doğrulanmış EN 15804 EPD’si bulunmaktadır.
•    2024/25 büyümesinin başlıca itici güçleri:
o    Yenilenen CPR ve Green Public Procurement kriterleri
o    CSRD: 2025 raporlama döngüsünde büyük şirketler ESRS-E1 kapsamında ürün verisi talep ediyor.
o    Yeşil Bina sistemleri (LEED, BREEAM) için zorunlu “EPD puanı”.

EPD Hazırlama Süreci

Amaç & Kapsam    Fonksiyonel birim ve sistem sınırı
LCA Envanter Toplama    Ham veri seti (akışlar, enerji, atık)
Etki Değerlendirmesi    GWP, ODP, AP vb. 19 kategori (A2’ye göre)
EPD Taslağı    PCR formatında rapor + veri seti (ILCD/JSON)
Doğrulama    Bağımsız denetçi raporu
Kayıt & Yayın    ECO Platform veya IES portalında kayıt
GreeniX olarak bu adımları ISO 14025 + EN 15804 çifte uyum denetim listesiyle yürütüyor, veri tutarlılığını SimaPro/Ecoinvent entegrasyonlarıyla sağlıyoruz.

EPD’nin İşletmelere Sağladığı Avantajlar
1.    Pazara Erişim – LEED v4.1 ve BREEAM NC 2024’te EPD puanı almak kolaylaşır.
2.    Kamu İhaleleri – AB’de yollar, altyapı ve konut ihalesinde ön koşul hâline geldi.
3.    Regülasyon Uyumu – CSRD & ESRS ürün-seviye göstergeler için güvenilir veri sağlar.
4.    İş Geliştirme – Şeffaflık; marka güveni ve yeşil finansmana erişim getirir.

EPD ↔ PEF Yakınsaması
AB, farklı metodolojileri sadeleştirmek için Product Environmental Footprint (PEF) yöntemini geliştiriyor. EN 15804 ile uyum çalışmalarını DG ENV ve JRC yürütüyor; uzun vadede PEF uyumlu veri setleri, EPD hazırlığında da ortak altyapı sunacak.

GreeniX’in EPD Çözüm Paketi
•    Ön Tarama LCA – Veri boşluklarını erken aşamada tespit.
•    PCR Seçimi & Yorumlama – Sektöre özel en güncel PCR.
•    Veri Yönetimi – Tedarikçi anketleri ve dijital izlenebilirlik.
•    Bağımsız Doğrulama Koordinasyonu – ECO Platform akredite denetçilerle çalışma.
•    İletişim Desteği – Satış ekipleri için “EPD okuyucu kılavuzu” ve görsel infografikler.

EPD, ürün seviyesinde bilimsel, karşılaştırılabilir ve doğrulanmış çevresel bilgi sunarak sürdürülebilirlik iddialarını “kanıta dayalı” hâle getirir. Revize edilen CPR ve devreye giren CSRD sayesinde EPD’siz pazara erişim gitgide zorlaşıyor. GreeniX olarak, EN 15804+A2 ve yaklaşan PEF uyumunu dikkate alan bütünleşik bir metodoloji ile işletmenizin şeffaflık yolculuğunu hızlandırıyoruz.

Sorularınız için bize ulaşın; EPD sürecinizi birlikte tasarlayalım.